Radio interview: Wat te doen met wanbetalers in de zorg?

Op woensdag 14 oktober verscheen de Verzekerdenmonitor van het ministerie van VWSen vrijdag 16 oktober publiceerde het CBS nieuwe cijfersover wanbetalers van de zorgverzekeringspremie. In totaal zijn er bijna 330.000 mensen die 6 maanden achterstand hebben bij het betalen van hun zorgpremie. Het CBS heeft van 300.000 mensen de achtergrondkenmerken geanalyseerd. Radio 1 programma De Ochtendinterviewde econoom Piet de Bekker over deze problematiek én over wat we er aan kunnen doen.Het fragment is via deze linkterug te beluisteren.

Zorgvuldig Advies deed eerder onderzoeken schreef adviezenover de aanpakvan de problematiek en het voorkomen ervan. Een aantal bevindingen op een rij:

• De term wanbetalers is ongelukkig. Het betreft mensen met minimaal 6 maanden premieschuld bij de zorgverzekeraars. Zij komen in een (overheidsgestuurd) verzwaard premieregime, waarbij het Zorginstituut Nederlandde premie-inning overneemt (via direct inhouden op het inkomen of inschakelen van het CJIB voor incasso). Een deel van deze mensen betaalt vervolgens trouw hun premie.

• De problematiek is serieus, maar – in tegenstelling tot de berichten – niet sterk groeiend. Al ten tijde van het ziekenfonds waren er wanbetalers en onverzekerden. Jaarlijks stromen ca 120.000 mensen de regeling in én ca 110.000 mensen de regeling uit. De belangrijkste uitstroomredenen zijn aflossing van de schuld en beëindiging van de verzekeringsplicht (bv bij vertrek naar buitenland, ex-arbeidsmigranten).

• Er is bij wanbetalers niet sprake van één helder en herkenbaar probleem. Het is een lappendeken van groepen met eigen knelpunten, en de aanpak vergt maatwerk.

• Vier serieuze grote problemen:

  • Stuwmeer / granieten bestand. Circa 100.000 mensen zitten al sinds de start van de regeling in het verzwaarde regime. Volgens de Verzekerdenmonitorzijn er 155.000 mensen die langer dan 24 maanden als wanbetaler zijn aangemeld. Het blijkt uitermate lastig, maar de regering werkt aan een plan om per 1 augustus 2017 het stuwmeer leeg te laten lopen.

  • Recidive. Steeds vaker worden mensen voor een 2e, 3e tot zelfs 5e keer opnieuw aangemeld.

  • Betaalmoraal. Zoals blijkt uit de nieuwe cijfers zijn jongeren en sommige groepen allochtonen oververtegenwoordigd. Hun betaalmoraal is  onvoldoende. Informatie over de verzekeringsplicht zoals gebeurt door de Zorgverzekeringslijnis belangrijk, maar aanleren van die betaalmoraal is zeker zo relevant. Dat geldt niet alleen voor de zorgverzekeringspremie maar net zo goed bij telefonie, huur, energie, etc.

  • Kwetsbaren.Er zijn mensen die ongewenst last hebben van de (hogere, bestuursrechtelijke) premie. Denk aan mensen met een bijstandsuitkering of trouwe betalers van de hogere premie.

Onder meer om die laatste groep te helpen is een wetsvoorstel ingediend. Het parlement is nu als eerste aan zet om dit wetsvoorstel snel goed te keuren! Het wetsvoorstel voorziet namelijk in een uitstroom met betalingsregeling én regelt een gedifferentieerde de compensatie aan verzekeraars: doen ze meer aan preventie en werken ze goed samen met gemeenten, dan krijgen ze een hogere vergoeding voor het verzekerd houden van mensen.

Oplossingen zijn er ook. Zo werkt Amsterdam met succes aan een methode om vroegtijdig te interveniëren: (vroeg) eropaf. Woningbouwverenigingen, de zorgverzekeraar, energieleveranciers, gemeente belastingen, stadsdelen, de Dienst Werk en Inkomen en instellingen in de maatschappelijke dienstverlening werken samen. Het belangrijkste doel: voorkomen dat schulden verder oplopen en tijdige verwijzing naar hulpverlening. En dat blijkt te werken.

Met het wetsvoorstel komen er meer mogelijkheden om het goede Amsterdamse voorbeeld te volgen. Zorgverzekeraars en gemeenten: aan de slag!