Laatste stukken Kwartiermaker Transgenderzorg gepubliceerd.

Brief van minister van VWS inclusief de voortgangsbrief van de Kwartiermaker, het onderzoek naar Ervaringen & Behoeften in de Zorg en de nieuwe landkaart met het zorgaanbod.

Vandaag stuurde de minister van VWS een brief naar de Tweede Kamer over de stand van zaken in de transgenderzorg. Bij die brief zitten de volgende bijlagen:

1. De voortgangsbrief die wij als Kwartiermaker Transgenderzorg hebben opgeleverd, daarin staan met name de nieuwe gegevens over het aanbod van zorg en de wachttijden.

2. Het onderzoek naar ervaringen en behoeften aan zorg dat wij in samenwerking met patiëntenorganisatie Transvisie en twee wetenschappers hebben gedaan.

3. Het advies dat wij als Kwartiermaker hebben gegeven over het vervolg in de transgenderzorg na afloop van onze opdracht.

Deze voortgangsbrief is onze laatste als Kwartiermaker Transgenderzorg. Onze opdracht houdt na ruim vier jaar en twee verlengingen op. De belangrijkste nieuwswaardigheden uit onze brief en het onderzoek zijn:

Sinds onze opdracht begon eind 2018 is de capaciteit van zorg fors uitgebreid. Het aantal mensen dat zorg krijgt is flink gestegen, het zorgaanbod is minder geconcentreerd en de onderlinge verstandhouding in het zorgveld is verbeterd.

• Psychologische zorg (jonger dan 18 jaar) zal stijgen van 849 plekken in 2018 naar 1.895 plekken in 2023 (+123%).

• Psychologische zorg (ouder dan 18 jaar zal stijgen van 812 plekken in 2018 naar 4.735 plekken in 2023 (+483%).

• Endocrinologische zorg zal stijgen van 993 plekken in 2018 naar 3.783 plekken in 2023 (+281%).

Het aantal mensen dat zich inschrijft op een wachtlijst voor transgenderzorg blijft fors toenemen. Het aantal aanmeldingen voor een intake voor psychologische zorg is voor alle aanbieders en leeftijden gestegen: +901 inschrijvingen (+10% t.o.v. de uitvraag in januari 2022).

In totaal zijn er bij alle aanbieders 8.630 aanmeldingen. (Gecorrigeerd voor dubbele inschrijvingen op wachtlijsten schatten we dat ongeveer 5.753 mensen momenteel wachten op zorg).

De gemiddelde wachttijd voor een intake voor psychologische zorg bedraagt momenteel 60 weken (x weken gemiddeld voor een ggz-aanbieders, x weken gemiddeld voor UMC’s). De wachttijd voor endocrinologische zorg bedraagt gemiddeld zes weken. Voor chirurgische zorg lopen de wachttijden zeer uiteen, afhankelijk van de gewenste ingreep en de zorgaanbieder.

We hebben in goede samenwerking met Transvisie en twee onafhankelijke wetenschappers (herhaal-)onderzoek gedaan naar de ervaringen en behoeften van transgender personen in de zorg. Een groot aantal mensen dat recent zorg heeft ontvangen of op zorg wacht heeft meegedaan aan het onderzoek. De belangrijkste conclusies zijn:

• De wachttijden zijn (nog steeds) erg lang en belastend, maar als mensen eenmaal in zorg zijn, zijn ze tevreden over de zorg die ze ontvangen.

• Het terugdringen van de wachttijden blijft de hoogste prioriteit; Zolang de wachttijden lang zijn, is het van belang om ondersteuning te regelen voor mensen die wachten op zorg.

• 15% van de respondenten geeft aan zelfmedicatie te hebben gebruikt, daarnaast geeft 44% van de respondenten aan dit te overwegen. Er is meer inzicht gewenst in het gebruik van zelfmedicatie, en hoe de daarbij komende mogelijke gezondheidsrisico’s beperkt kunnen worden. Maar bovenal is het belangrijk dat de wachttijden teruggedrongen worden.

Als Kwartiermaker Transgenderzorg gaven we onze opdrachtgevers advies over hoe na afloop van onze opdracht de voortgang in de transgenderzorg opgepakt kan worden. De afgelopen jaren hebben wij in nauwe samenwerking met zorgaanbieders, patiëntenorganisatie Transvisie, zorgverzekeraars en het Ministerie van VWS fors geïnvesteerd in de transgenderzorg; zowel in uitbreiding van capaciteit als in verbetering van de samenwerking en informatievoorziening. Daarmee is de fase van ‘kwartier maken’ voorbij en ligt er een goede basis om op verder te bouwen. De uitdagingen in de transgenderzorg blijven echter groot; hiervoor is blijvend aandacht nodig.

Daarom komen wij samengevat tot twee adviezen voor de volgende fase van de transgenderzorg:

1) stel een centraal coördinerend overleg in en beleg een deel van onze huidige taken bij de deelnemende partijen.

2) kies een gerichte, projectmatige aanpak van het kernprobleem (de hoge wachttijden voor psychologische zorg). Beide adviezen worden opgepakt door onze opdrachtgevers, waarover meer te lezen is in de brief van de minister en in het bericht van Zorgverzekeraars Nederland.

Afsluitend

We kijken met trots terug op onze opdracht en de constructieve samenwerking daarin met alle partijen in de transgenderzorg. We weten veel meer over het zorgveld en over de ervaringen en behoeften van mensen die een medische transitie doormaken. Organisaties van trans personen, zorgverleners, zorgverzekeraars, ministerie en toezichthouders hebben met veel inzet en passie en vaak eendrachtig gewerkt aan betere en meer toegankelijke zorg. Maar het aantal mensen dat zorg vraagt is ook fors gestegen, en daarmee zijn de wachttijden helaas niet afgenomen.

Alle documenten waar wij als kwartiermaker aan gewerkt hebben zullen beschikbaar blijven via www.zorgvuldigadvies.nl/transgenderzorg.